Chiều 27/4, Đại sứ Phạm Sanh Châu – Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao, Đặc phái viên của Thủ tướng về các vấn đề UNESCO tự tin trả lời nhiều câu hỏi hóc búa từ các thành viên Hội đồng UNESCO trong vòng 90 phút để ứng thí vào chức Tổng Giám đốc UNESCO.
Trong 2 ngày 26 và 27/4, chín ứng cử viên vào vị trí Tổng giám đốc Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) trả lời phỏng vấn tại trụ sở UNESCO ở Paris, Pháp. Đại sứ Phạm Sanh Châu là người thứ 6 bước vào cuộc thi và là người đầu tiên trong phiên chất vấn ngày 27/4.
Đây là lần đầu tiên Việt Nam có đại diện ứng thí vào vị trí quan trọng này, cũng là lần đầu tiên một nhà ngoại giao Việt Nam ra ứng cử làm người đứng đầu một cơ quan quan trọng thuộc Liên Hợp Quốc.
Ba tầm nhìn chiến lược
Trong vòng 90 phút, Đại sứ Phạm Sanh Châu nhận được 14 câu hỏi và trả lời chủ yếu bằng tiếng Anh, một vài câu hỏi được hỏi và trả lời bằng tiếng Pháp. Đại sứ nêu ra ba tầm nhìn chiến lược trong đề cương phát triển UNESCO của mình. Đó là thúc đẩy hòa bình, nhu cầu phải cải tổ, và đặc biệt là UNESCO cần phải thay đổi cách tiếp cận, cách truyền thông. “UNESCO cần phải PR cho chính mình”, ông Châu nói.
Sau 10 phút thuyết trình, Đại sứ Phạm Sanh Châu nhận được câu hỏi đầu tiên từ đại diện của Serbia về cách thức giải quyết sự mất cân bằng hiện nay trên thế giới. Đại sứ Việt Nam cho rằng, nhiệm vụ trước tiên của UNESCO là phải giải quyết vấn đề nội bộ và tầm nhìn, phải coi UNESCO như một tập thể gắn kết. Từ đó, UNESCO sẽ xây dựng được một hình ảnh tích cực hơn trong con mắt của cộng đồng quốc tế. Chỉ khi có được sự đồng thuận trong nội bộ, sự thống nhất về tầm nhìn, UNESCO mới có thể giải quyết sự mất cân bằng mà thế giới đang đối mặt.
Trả lời câu hỏi của đại diện Vương quốc Anh về các chương trình cải cách UNESCO, ông Châu nhấn mạnh, các chương trình của UNESCO cần phải cô đọng, tập trung hơn. Theo ông, các tổ chức luôn có nhu cầu cải cách nhưng các chương trình đưa ra nhiều khi không đem lại hiệu quả. Ông nói mình có một chương trình riêng.
Trả lời câu hỏi của đại diện Đức rằng, nếu được bầu làm Tổng Giám đốc, ông sẽ đảm đương trách nhiệm đó như thế nào, Đại sứ Việt Nam chia sẻ, ông sẽ nỗ lực trở thành người bạn tin cậy, lắng nghe, quan tâm và kết nối tất cả các thành viên. UNESCO bao gồm nhiều lĩnh vực như văn hóa, giáo dục, khoa học xã hội, truyền thông, vì vậy, người đứng đầu phải am hiểu và có kĩ năng giải quyết mọi vấn đề có thể gặp phải trên các lĩnh vực.
Ưu tiên số một
Đại diện Iran đặt câu hỏi: “Ông có ý kiến gì về vấn đề đạo đức nói chung và ở trong UNESCO nói riêng?”. Đại sứ Châu trả lời, đối với UNESCO, vấn đề đạo đức và lương tâm cần được đặt lên hàng đầu, vì đây là tổ chức gìn giữ những gì tốt đẹp nhất còn sót lại của loài người.
Ông Châu nói rằng, nếu như được bầu làm Tổng Giám đốc UNESCO, ưu tiên số một của ông là sẽ bảo đảm UNESCO là một tổ chức trong sạch, không có tình trạng tham nhũng, bê bối. Trong bối cảnh làn sóng chủ nghĩa cực đoan đang lan truyền mạnh mẽ và có ảnh hưởng đến giới trẻ, đại diện El Salvador hỏi: “UNESCO cần làm gì để chống lại làn sóng cực đoan này?”. Ông Châu trả lời, con người cần tôn trọng những khác biệt vốn có của nhau, có vậy mới có thể thấu hiểu, chia sẻ và cùng chung sống trong hòa bình; giáo dục cũng rất quan trọng trong việc đem lại hòa bình.
“Tôi tin rằng, nền giáo dục của chúng ta cần phải hướng dẫn giới trẻ sử dụng Internet một cách hiệu quả và tốt đẹp hơn, bắt đầu từ việc dừng đăng tải những phát ngôn tiêu cực, gây kích động tôn giáo, màu da thông qua mạng xã hội”, ông Châu nói.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Nepal về nạn mù chữ trên thế giới, rằng vì sao vấn đề này vẫn nằm trong mục tiêu thiên niên kỷ tới năm 2030, ông Châu cho rằng, đây là một vấn đề lớn, cần một thời gian dài để giải quyết.
“Việt Nam là một bài học thành công về công cuộc xóa nạn mù chữ, giảm từ 90% xuống chỉ còn 6%. Tuy nhiên, không phải đất nước nào cũng làm được điều này. Vì vậy, các nước cần phải chia sẻ kinh nghiệm với nhau. Các quốc gia cũng cần hỗ trợ những nỗ lực của UNESCO để giải quyết vấn đề mù chữ”, ông nói.
Kết thúc phần phỏng vấn, ông Châu chia sẻ: “Tôi đến từ Việt Nam, đất nước đã trải qua hàng thập kỷ chiến tranh với bao đau thương và cũng là đất nước đã mạnh mẽ đứng dậy sau chiến tranh. Việt Nam đất nước tôi muốn làm bạn với tất cả các nước trên thế giới. Tôi đã đi qua 87 quốc gia trên thế giới, từng là một người lính và nắm giữ nhiều vị trí khác nhau trong Bộ Ngoại giao Việt Nam.
Với tất cả những kinh nghiệm của mình, tôi hiểu được giá trị của UNESCO và coi trọng những đóng góp của UNESCO cho sự phát triển của thế giới. Nếu trở thành Tổng Giám đốc mới, với sự hỗ trợ của mọi người, tôi sẽ đưa UNESCO trở thành một tổ chức mạnh mẽ hơn, một ngôi nhà chung đoàn kết hơn, xứng đáng hơn và hạnh phúc hơn”.
Sau khi phỏng vấn, Hội đồng Chấp hành sẽ bỏ phiếu kín chọn ứng cử viên duy nhất vào tháng 10. Tháng 11, Chủ tịch Hội đồng Chấp hành sẽ thông báo cho Đại hội đồng tên ứng viên mà Hội đồng Chấp hành đã chọn. Đại hội đồng sẽ xem xét đề cử này và bỏ phiếu kín chính thức bầu người thắng cử.
Hạnh phúc và tự hào
Trước khi bước vào cuộc thi, Đại sứ Phạm Sanh Châu chia sẻ, chưa bao giờ cảm thấy sức ép về tâm lý lớn đến thế, sức ép về kiến thức mênh mông, về nhiều ngoại ngữ phải nghe hiểu và diễn đạt, về thời gian nghe câu hỏi và trả lời, về truyền hình trực tiếp toàn cầu cho hàng triệu người xem, và sức ép lớn nhất – đây sẽ là hình ảnh đại diện cho Việt Nam, là niềm tự hào quốc gia. Song ông cũng cảm thấy tự tin hơn bao giờ hết. Ngay sau 90 phút trả lời phỏng vấn căng thẳng, trao đổi với phóng viên, ông chỉ nói ngắn gọn: “Tôi vô cùng hạnh phúc và tự hào”.