Kính thưa các vị khách quý, quý phụ Huynh, quý anh chị đồng nghiệp Đại học Hoa Sen
Các bạn sinh viên thân mến,
Trước hết, tôi xin thay mặt tập thể giảng viên, nhân viên, và các bạn sinh viên đang học tại trường đại học Hoa Sen, gởi lời chào mừng nồng ấm và chân tình đến hơn một ngàn sáu trăm năm mươi tân sinh viên của trường Đại học Hoa Sen, khóa 2016. Năm học này có ý nghĩa đặc biệt vì nó đánh dấu 25 năm thành lập trường và 10 năm phát triển đại học. Chủ đề năm học “Trí thực học, chí ra khơi, hồn khai phóng” sẽ được diễn giải rõ hơn trong Bài giảng đầu năm, vào chủ nhật tuần sau.
Các bạn tân sinh viên thân mến,
Các bạn đã chọn trường đại học Hoa Sen làm người bạn đồng hành trong chặng đường phát triển bản thân ba hay bốn năm tới đây. Đội ngũ sư phạm của nhà trường, trong đó có tôi, hiểu rằng lựa chọn của các bạn là kết quả của một quá trình cân nhắc, suy nghĩ của bản thân và gia đình các bạn. Chúng tôi cũng hiểu rằng lựa chọn đó còn thể hiện cảm tình đặc biệt của các bạn đối với Hoa Sen. Vì lẽ đó, lễ khai giảng của trường đại học Hoa Sen luôn được chăm chút, như một lời chào nồng ấm, chân tình của nhà trường để chính thức đón nhận các bạn gia nhập cộng đồng Hoa Sen, một cộng đồng giàu tình nghĩa, dấn thân, và vững mạnh, có thể nói là bất khuất, sẵn sàng đương đầu, vượt qua mọi thách thức, khó khăn, để thực hiện sứ mạng giáo dục không vì lợi nhuận của mình.
Các bạn thân mến, lễ khai giảng chỉ là điểm khởi đầu. Hoa Sen là người bạn đồng hành trên con đường xây dựng tương lai cho chính các bạn, và rộng hơn là cho gia đình, đất nước và xã hội. Vậy trường Đại học Hoa Sen có gì để làm người bạn đồng hành tốt?
Để hiểu Đại học Hoa Sen là gì và có thể làm gì cho các bạn, trước hết, tôi đề nghị các bạn tham gia đầy đủ và có trách nhiệm các hoạt động được thiết kế và tổ chức dành riêng cho tân sinh viên trong tuần lễ sắp tới, trong đó có Bài giảng đầu năm, một truyền thống của Hoa Sen, và tuần lễ giới thiệu về nhà trường mà chúng ta gọi là Tuần 0. Các bạn sẽ thấy Hoa Sen có chương trình trải nghiệm năm nhất, có Trung tâm học tập thông qua phục vụ cộng đồng (Service learning), có dự án Inside Me giúp sinh viên khám phá bản thân, có Trung tâm tham vấn tâm lý giúp sinh viên những kỹ năng như quản lý thời gian, quản lý cảm xúc, có dự án Hạt giống hạnh phúc. Và còn nhiều nữa. Nhưng ở ngay đây, thời điểm này, tôi có thể nói ngay với các bạn rằng, cái đầu tiên và quan trọng nhứt mà Hoa Sen có để làm người bạn đồng hành tốt CHÍNH LÀ CÁC BẠN, các bạn tân sinh viên, các bạn sinh viên đang học, cũng như là một mạng lưới các thế hệ cựu sinh viên của Hoa Sen. Cũng xin thông tin với quý vị và các bạn là hôm nay, có khoảng 200 sinh viên các năm tự nguyện có mặt trong Lễ khai giảng để cùng các thầy cô chào đón tân sinh viên.
Với một trường đại học, quý nhứt chính là cộng đồng sinh viên các thế hệ của nó. Nếu có thể kể thêm một điều quý nữa thì tôi nghĩ đó là Thư viện. Các bạn cần hiểu rằng Hoa Sen không thể làm tốt nhiệm vụ đồng hành của mình nếu chính các bạn không làm tốt trách nhiệm của một sinh viên. Không phải là thầy cô, gia đình, hay cha mẹ các bạn, mà chính các bạn mới là chủ của hành trình đại học sắp tới.
Khi bước vào Lễ khai giảng này, các bạn đã được trao tặng một quyển sách, một trong bảy quyển mà nhà trường chọn làm quà mừng các bạn vào đại học. Các bạn hãy đọc quyển sách mà các bạn vừa nhận, và hãy trao đổi sách với những bạn khác. Dĩ nhiên, đời sinh viên của bạn không phải chỉ gói gọn trong bảy quyển sách này. Khi trao quyển sách cho các bạn, một món quà giàu ý nghĩa biểu trưng, nhà trường đồng thời trao cho các bạn trách nhiệm người sinh viên, một người học đã trưởng thành. Quyển sách mà các bạn nhận chất chứa kỳ vọng của thầy cô ở các bạn; nó cũng mang những giá trị cốt lõi của nhà trường, mà đầu tiên là giá trị “hiếu học, hiếu tri”, tức ham học, ham hiểu biết. Con người, ở mọi hoàn cảnh, mọi thời đại, mọi văn hóa, đều cần phải đọc sách để tiến bộ, để sống tốt hơn. Là sinh viên, các bạn hãy hoàn thành trách nhiệm đọc, hay rộng hơn là trách nhiệm dấn thân vào tri thức, vào những câu hỏi lớn của cuộc sống, vào những vấn đề của xã hội, vốn dĩ còn đầy dẫy những bất cập và bất công. Chỉ có đọc sách, chỉ có tìm hiểu và nghiên cứu, người ta mới có thể thoát ra khỏi hoàn cảnh của mình và góp phần thay đổi cuộc sống của nhiều người khác, chứ không phải đơn giản là lên facebook viết status.
Tôi đã nói ý nghĩa của việc đọc. Vậy bây giờ, tôi mời các bạn hãy quay qua người bên trái, bên phải, sau lưng để xem những bạn bè quanh mình đã được trao quyển sách gì. Các bạn hãy làm quen với nhau bằng sách. Dĩ nhiên, chúng ta có nhiều cách để làm quen với người khác. Nhưng trong một trường đại học, không thể thiếu những con người cùng nhau đọc, cùng nhau tìm hiểu, cùng nhau suy nghĩ về những vấn đề khác nhau của cuộc sống, của tri thức nhân loại.
Xin cám ơn các bạn.
Các bạn có thể email cho tôi, cũng như cho bất kỳ thầy cô nào, bạn bè nào khác về một quyển sách hay mình đang đọc. Đó sẽ là những email đẹp nhứt, đáng quý nhứt, đáng nhớ nhứt của cuộc đời tôi, hay của bất kỳ người làm giáo dục nào. Ngoài email, chúng ta sẽ có những buổi tọa đàm, những hội thảo về sách, về những điều viết trong sách và cả những điều ngoài trang sách, mà chúng ta liên tưởng khi đọc sách.
Thưa các bạn, ngoài việc đọc sách, mà tôi mong sẽ trở thành thói quen, rồi nhu cầu của các bạn, tôi xin nói thêm đôi lời nữa, thay lời chào đón của hiệu trưởng; các bạn cũng có thể coi đó là lời nhắn nhủ của một người bạn, lời cảnh báo của một người lớn, hay là lời cảnh tỉnh của một công dân bình thường của nước Việt Nam. Tôi đã chia sẻ những lời này ở lễ tốt nghiệp của trường năm 2015. Song, tôi thấy không quá sớm, và thậm chí còn kịp thời hơn, khi chia sẻ lại ở Lễ khai giảng hôm nay.
Khi nhìn ra biển lớn, các bạn sẽ thấy biển Đông, nhiều người đang đề xuất tên gọi phù hợp hơn, là biển Đông Nam Á. Khi vững vàng vượt sóng to gió lớn trên vùng biển hiện nay đầy bất trắc, thường xuyên bị tàu chiến Trung Quốc đe dọa, quấy nhiễu ấy thì người ta sẽ đến các nước trong khối ASEAN như Malaysia, Indonesia, Philippines, Brunei mà nước nào cũng được xếp hạng trên Việt Nam. Và đừng quên Singapore là quốc gia đã bỏ xa Việt Nam nhiều thập kỷ phát triển. Nhìn về phía Tây, các bạn thấy Campuchia và Lào, hai quốc gia từng xếp sau Việt Nam mà nay bắt đầu có những ưu thế cạnh tranh vượt trội. Các bạn sẽ thấy Thái Lan, một nước bỏ xa Việt Nam nhiều năm phát triển. Và nhìn xa hơn về phía Tây, là Miến Điện, một nền dân chủ rất trẻ và rất đáng kính phục với tiềm năng hứa hẹn những bước phát triển đột phá, nhưng không chút bất ngờ, vì đó là kết quả nhiều thập niên kiên trì nuôi dưỡng những giá trị yêu nước và nhân bản. Nhìn về phía Bắc, ta sẽ thấy Trung Quốc to lớn đứng sừng sững mặc cho hết tin đồn này đến tin đồn khác về nền kinh tế chỉ chực sụp đổ. Trung Quốc đang là một thế lực lớn trên vũ đài kinh tế, chính trị toàn cầu. Bất chấp mọi cảm xúc yêu ghét dù chân thực và chính đáng tới đâu, chúng ta không nên làm đà điểu chúi đầu xuống cát, không nhìn thấy những thực tế hiển nhiên khắp đông tây, nam bắc, nhứt là rất gần gũi chúng ta. Chung quanh ta, là vậy đó. Có đáng băn khoăn, trăn trở không về Việt Nam, về vị thế của nó ở hiện tại, trong vài năm tới và xa hơn nữa?
Chúng tôi, giảng viên, nhân viên Đại học Hoa Sen đã hiểu tình cảnh đất nước, cũng là hoàn cảnh của mỗi con người Việt Nam. Và chúng tôi muốn các bạn, các tân sinh viên cùng hiểu. Phải cùng nhau hiểu về hoàn cảnh của mình thì mới đồng hành đi trọn vẹn con đường đại học phía trước. “Chân lý ở phía trước”, xin mượn lại – có đổi một chút – lời một luật sư vừa nhắn nhủ cùng tập thể sư phạm nhà trường. Chúng tôi sẽ cùng các bạn bước những bước đầu tiên, ngay từ sáng thứ hai tới này thôi, để cùng nhau tìm đến chân lý.
Chúc các bạn, chúc tất cả chúng ta những bước đi vững vàng, tự tin và thanh thản vượt qua mọi thách thức, cùng xây dựng tương lai sáng đẹp hơn, nhân bản hơn cho bản thân, cho đất nước và xã hội.
Xin kính chúc sức khỏe quý vị, quý đồng nghiệp và các bạn sinh viên.
Bùi Trân Phượng
Hiệu trưởng