Xin lỗi, bạn không thể đọc sách siêu tốc

Bản chất của việc đọc không phải là khả năng nhìn, mà là khả năng thấu hiểu ngôn ngữ. Nếu bạn muốn cải thiện tốc độ đọc của mình, cách tốt nhất là, mặc dù nghe rất xưa cũ, hãy đọc thật đa dạng các loại sách và mở rộng vốn từ vựng của mình.

Bàn về chủ đề khóa học đọc siêu tốc, câu nói đùa được chúng tôi yêu thích nhất là của Woody Allen: “Tôi đọc “Chiến tranh và Hòa Bình” trong 20 phút, ông nói. “Và tôi biết cuốn sách này nói về nước Nga.”

Những lợi ích của đọc siêu tốc – hấp thụ văn bản nhanh hơn vài lần bình thường, mà không làm giảm đáng kể khả năng hiểu – dường như quá là hấp dẫn. Từ xưa đến nay, nó vẫn là một khát vọng đối với rất nhiều người đọc và cả các doanh nhân cũng mong muốn có được nó. Và khi nguồn tài nguyên đọc được sản sinh ngày một nhiều, và mọi người đọc trên rất nhiều nền tảng khác nhau, sức quyến rũ của đọc siêu tốc ngày càng gia tăng.

Khóa học đọc siêu tốc phổ biến đầu tiên, được giới thiệu năm 1959 bởi Evelyn Wood được dựa trên ý tưởng cho rằng người ta đọc chậm bởi vì họ đọc không hiệu quả. Khóa học này tập trung vào cách dạy mọi người di chuyển mắt qua lại trên trang giấy ít hơn, và hấp thụ nhiều thông tin hơn trong mỗi lần đưa mắt. Ngày nay, các ứng dụng như Đọc siêu tốc với Spritz nhằm tối giảm chuyển động mắt ít hơn nữa bằng cách chỉ đặt một chuỗi các chữ chạy liên tiếp với tốc độ rất nhanh trên thiết bị số.

Tiếc thay, các nhà khoa học đồng thuận cho rằng những công nghệ này nên được xem xét với sự hoài nghi. Trong một bài báo gần đây trên tập san Khoa học tâm lý vì lợi ích của công chúng, 1 trong số chúng tôi (giáo sư Treiman) và các đồng nghiệp đã đánh giá các bằng chứng thực tế về việc đọc và kết luận rằng việc cải thiện to lớn tốc độ đọc của mình mà không bỏ qua rất nhiều ý nghĩa rất khó xảy ra.

Tất nhiên, người đọc có thể đọc lướt rất nhanh một văn bản để tìm 1 từ cụ thể hoặc 1 mẩu thông tin, hoặc lấy được ý tưởng cơ bản. Nhưng đây là đọc lướt, không phải đọc thật sự. Tất nhiên chúng ta có thể đọc lướt, và có thể các phương pháp đọc siêu tốc sẽ giúp mọi người đọc lướt tốt hơn.

Ví dụ, 1 số phương pháp đọc siêu tốc hướng dẫn mọi người chỉ tập trung vào các phần mở đầu của các đoạn văn và các chương. Đây có thể là một chiến lược đọc lướt hiệu quả. Những người tham gia trong 1 thí nghiệm được thực hiện năm 2009 đã đọc 1 bài luận có 1 nửa số từ bị che đi – hoặc là nửa đầu, nửa cuối bài luận, hoặc là phần đầu hoặc cuối của mỗi đoạn văn. Chỉ đọc một nửa mỗi đoạn văn đã giúp gia tăng khả năng ghi nhớ ý nghĩa của bài viết hơn là chỉ đọc 1 nửa đầu, hay nửa thứ 2 của bài viết, và phương pháp này cũng tỏ ra hiệu quả khi người đọc phải chịu áp lực thời gian.

Nhưng đọc siêu tốc thì sao? Các kĩ thuật nhằm hướng dẫn chuyển động của mắt để chúng ta có thể lấy được nhiều thông tin từ mỗi lần liếc mắt dường như sẽ không có tác dụng. Chỉ có 1 khu vực nhỏ trong võng mạc (được gọi là hố mắt) nơi mà thị lực của chúng ta rất tốt. Đôi mắt của chúng ta bị giới hạn lớn về độ chính xác ngoài khu vực đó. Điều này có nghĩa là chúng ta chỉ có thể thu nhận được một từ và một vài từ xung quanh trong mỗi lần liếc nhìn. Trên thực tế, từ thập niên 60, các thí nghiệm đã rất nhiều lần xác nhận rằng khi mọi người “đọc siêu tốc”, họ đơn giản không hiểu được những phần văn bản mà mắt họ đã liếc qua.

Tuy nhiên, 1 vấn đề cốt lõi hơn trong việc đọc – và cũng là vấn đề đe dọa những ứng dụng đọc nhanh mới hiện nay – không phải là khả năng nhận thức (nhìn thấy các từ) mà là khả năng xử lý ngôn ngữ (lắp ghép chuỗi các từ thành ý nghĩa). Đã bao giờ bạn thử lắng nghe 1 bài ghi âm với tốc độ nói được đẩy lên cao? Mặc dù có tăng gấp đôi tốc độ thì trong trải nghiệm của mình, chúng tôi vẫn nhận diện được các từ nói ra 1 cách hoàn hảo, nhưng gần như không thể theo kịp được ý nghĩa. Hiện tượng tương tự cũng xảy ra với các văn bản viết.

Giống như mọi dạng hành vi của con người, sẽ luôn luôn có sự đánh đổi, và trong việc đọc, đó là giữa tốc độ và khả năng hiểu. Bạn có thể học đọc lướt 1 cách chiến lược để có thể dành nhiều thời gian tìm kiếm những từ khóa đang nằm ở đâu, và nếu các từ được hiển thị theo một chuỗi, bạn có thể xác định được từ nào cần tập trung và từ nào có thể bỏ qua. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bạn có thể bằng cách nào đó phù phép hiểu được những phần mà bạn không đọc qua, hoặc xử lý tất cả những từ ngữ 1 cách siêu tốc.